بتابلاکرها داروهایی هستند که برای مدیریت بیماری‌های قلبی و فشارخون استفاده می‌شوند. آن‌ها به‌طورکلی بی‌خطر درنظر گرفته می‌شوند، اما برخی عوارض جانبی‌ای وجود دارد که باید از آن‌ها آگاه بود.
بتابلاکرها دستهای از داروها هستند که برای جلوگیری از اثرات هورمون‌های استرس مانند آدرنالین بر قلب استفاده می‌شوند. آن‌ها اغلب برای ضربان قلب نامنظم، فشارخون بالا و بعد از حملات قلبی تجویز می‌شوند.
معمولاً بتابلاکرها ممکن است برای درمان موارد زیر استفاده شوند:
- گلوکوم
- میگرن
- اختلالات اضطرابی
- پرکاری تیروئید
- لرزش
بتابلاکرها چه زمانی تجویز می‌شوند؟
پزشکان معمولاً زمانی که سایر داروها مانند دیورتیک‌ها مؤثر نیستند یا عوارض جانبی زیادی دارند، برای فشارخون بالا به بتابلاکرها روی می‌آورند.
بتابلاکرها ممکن است همراه با سایر داروهای کاهش‌دهندهٔ فشارخون، از جمله مهارکننده‌های ACE و مسدودکننده‌های کانال کلسیم استفاده شوند.
ثابت شده است که بتابلاکرها علاوه بر کمک به قلب، فوایدی برای سلامتی دارند. برای نمونه، آن‌ها با جلوگیری از دفع کلسیم توسط کلیه‌ها به ادرار و مسدودکردن هورمون‌های استرس که در غیر این صورت می‌توانند باعث نازک شدن استخوان در طول زمان شوند، از استخوان‌ها محافظت می‌کنند.
انواع بتابلاکرها و نحوهٔ عملکرد آن‌ها
به دلیل نحوهٔ عملکرد آن‌ها در بدن، بتابلاکرها مسدودکنندهٔ بتا آدرنرژیک نیز نامیده می‌شوند.
انواع مختلف بتابلاکرها متفاوت عمل می‌کنند. به‌طورکلی، این داروها توانایی قلب برای آرامش را افزایش می‌دهند. هنگامی که بتابلاکرها کار می‌کنند قلب شما کندتر و با شدت کمتری می‌زند. این می‌تواند به کاهش فشارخون و کاهش ریتم نامنظم قلب کمک کند.
برخی از بتابلاکرها فقط روی خود قلب اثر می‌گذارند، درحالی‌که برخی دیگر بر قلب و عروق خونی تأثیر می‌گذارند.
حتی اگر علائم کمی از مشکلات قلبی یا نارسایی قلبی دارید، پزشک ممکن است بتابلاکرها را تجویز کند. این داروها در واقع می‌توانند توانایی ضربان قلب را بهبود بخشند.
بتابلاکرهایی که معمولاً تجویز می‌شوند عبارت‌اند از:
- آسبوتولول (Sectral)
- آتنولول (تنورمین)
- بیسوپرولول (زبتا)
- کارتئولول (کارترول)
- اسمولول (Brevibloc)
- متوپرولول (Lopressor، Toprol XL)
- نادولول (کارگارد)
- نبیولول (بیستولیک)
- پروپرانولول (Inderal LA)
بتابلاکرها در فرمول‌های مختلف با روش‌های مختلف تجویز، از جمله خوراکی، داخل وریدی و چشمی در دسترس هستند.
بتابلاکرها معمولاً یک یا دو بار در روز همراه با وعده‌های غذایی مصرف می‌شوند و معمولاً باید هر روز در یک زمان معین مصرف شوند.
همیشه داروهای خود را طبق دستور مصرف کنید. در صورت داشتن عوارض جانبی به پزشک خود اطلاع دهید. شما نباید بدون مشورت با پزشک، مصرف بتابلاکر خود را قطع کنید.
بتابلاکرها برای چه مواردی استفاده می‌شوند؟
بتابلاکرها برای کاهش سرعت ضربان قلب و کاهش فشارخون استفاده می‌شوند. آن‌ها این کار را با جلوگیری از اتصال هورمون آدرنالین و سایر هورمون‌های استرس به گیرنده‌های بتا در سراسر بدن انجام می‌دهند.
بتابلاکرها برای درمان بیماری‌های مربوط به قلب و فشارخون هستند، از جمله:
- تاکی‌کاردی
- فشارخون بالا
- حمله قلبی (سکته قلبی)
- نارسایی احتقانی قلب
- آریتمی‌های قلبی
- بیماری عروق کرونر
- پرکاری تیروئید
- لرزش اساسی
- تشریح آئورت
- فشارخون پورتال
گاهی اوقات پزشکان بتابلاکرها را برای درمان سایر بیماری‌ها تجویز می‌کنند، از جمله:
- گلوکوم
- میگرن
- اختلالات اضطرابی
- پرکاری تیروئید
- لرزش
عوارض جانبی
عوارض جانبی این داروها می‌تواند متفاوت باشد. بسیاری از افراد موارد زیر را تجربه می‌کنند:
- خستگی
- دستهای سرد
- سردرد
- مشکلات گوارشی
- یبوست
- اسهال
- سرگیجه
به‌ندرت ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- تنگی نفس
- مشکل خواب
- کاهش میل جنسی
- افسردگی
اگر به طور تصادفی دوز بیشتری از مقدار توصیه‌شده مصرف کنید، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- مشکل در تنفس
- تغییرات در بینایی
- سرگیجه
- ضربان قلب نامنظم
- گیجی
گزارش شده است که برخی از بتابلاکرهای قدیمی – مانند آتنولول و متوپرولول – باعث افزایش وزن می‌شوند. احتباس مایعات و افزایش وزن به دنبال آن می‌تواند نشانهٔ نارسایی قلبی یا بدتر شدن نارسایی قلبی باشد.
اگر بیش از 2 تا 3 پوند در روز، بیش از 5 پوند در هفته وزن اضافه کردید یا علائم شما بدتر شد، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
همچنین ممکن است متوجه تغییراتی در عملکرد قلب خود در طول زندگی روزمره شوید. برای نمونه، بتابلاکرها از افزایش ضربان قلب جلوگیری می‌کنند. ممکن است متوجه شوید که ضربان قلب شما به‌اندازهٔ معمول در طول ورزش بالا نمی‌رود.
اگر در مورد تمرینات خود در حین مصرف این دارو نگران هستید، با پزشک خود صحبت کنید. آن‌ها ممکن است یک تست استرس را برای تعیین ضربان قلب هدف شما در طول کاردیو توصیه کنند.
تست‌های استرس همچنین می‌توانند به پزشک شما کمک کنند تا بفهمد که در طول تمرین چقدر سخت کار می‌کنید. این به‌عنوان میزان تلاش درک‌شده شناخته می‌شود.
تداخلات دارویی و هشدارها
سایر داروها می‌توانند اثر مسدودکننده‌های بتا را افزایش یا کاهش دهند، بنابراین حتماً پزشک خود را در مورد تمام داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌های گیاهی‌ای که مصرف می‌کنید مطلع کنید.
بتابلاکرها می‌توانند با داروهای زیر تداخل داشته باشند:
- مهارکننده‌های ACE
- داروهای آلرژی مانند افدرین، نورآدرنالین یا آدرنالین
- آلفابلاکرها
- داروهای بیهوشی
- ضد آریتمی‌ها
- داروهای ضد زخم
- داروهای ضدافسردگی
- داروهای ضد فشارخون و ضد آنژینال
- داروهای آسم
- مسدودکننده‌های کانال کلسیم
- گلیکوزیدهای دیژیتالیس
- مهارکننده‌های HMG-CoA ردوکتاز
- عوامل اینوتروپیک
- ایزوپروترنول و دوبوتامین
- داروهای اعصاب
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
- هیپوگلیسمی‌های خوراکی
- سایر داروهای فشارخون
- داروهای روان‌گردان
- رزرپین
- ریفامپیسین (همچنین به‌عنوان ریفامپین شناخته می‌شود)
- تیروکسین
- وارفارین
مسدودکننده‌های بتا نباید در افراد با موارد زیر استفاده شود:
- سابقه احتباس مایعات بدون استفاده از دیورتیک
- نارسایی شدید قلبی
- بیماری رینود
از لحاظ تاریخی، بتابلاکرها در افراد مبتلا به آسم منع مصرف داشته‌اند، اما این گروه می‌توانند با خیال راحت از بتابلاکرهای انتخابی قلبی‌ای که به‌عنوان انتخابی بتا-1 نیز شناخته می‌شوند، استفاده کنند.
ازآنجاکه بتابلاکرها ممکن است بر مدیریت قند خون تأثیر بگذارند، معمولاً برای افراد مبتلا به دیابت توصیه نمی‌شوند.
اگر باردار هستید، قصد باردارشدن دارید یا در حال شیردهی در حین مصرف بتابلاکرها هستید، به پزشک خود اطلاع دهید.
اگر در حال انجام جراحی، از جمله جراحی دندان در حین مصرف بتابلاکرها هستید، به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.
آیا می‌توانید مسدودکننده‌های بتا را متوقف کنید؟
بدون مشورت با پزشک، مصرف بتابلاکرها را قطع نکنید. توقف ناگهانی بتابلاکرها می‌تواند باعث عوارض سلامتی شود، از جمله:
- تپش قلب
- افزایش فشارخون
- درد قفسه سینه (آنژین صدری)
سخن پایانی
بتابلاکرها داروهایی هستند که معمولاً برای کاهش فشارخون، محافظت در برابر حملات قلبی و درمان بیماری‌های مختلف مرتبط با قلب استفاده می‌شوند. آن‌ها همچنین برای گلوکوم، میگرن و اضطراب تجویز می‌شوند.
بتابلاکرها با مسدودکردن اثرات هورمون‌های استرس بر قلب، فشارخون را کاهش می‌دهند. هنگام مصرف بتابلاکرها، دستورالعمل‌های موجود در نسخهٔ خود را دنبال کنید.
حتماً در مورد سایر داروها، گیاهان یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا این داروها می‌توانند بر عملکرد مسدودکننده‌های بتا تأثیر بگذارند.
منبع: